500 आणि 1000 रुपयांच्या जुन्या नोटा बंद केल्यानंतर आता 2000 रुपयांच्या नोटा बंद करण्याची मागणी होत आहे. गुन्हेगारी कारवाया आणि अवैध धंद्यात 2000 रुपयांच्या नोटांचा सर्रास वापर होत असल्याचा आरोप करत 2000 रुपयांच्या नोटांवर बंदी घालण्याची मागणी करण्यात आली आहे. बिहारचे माजी उपमुख्यमंत्री आणि भाजपचे राज्यसभा खासदार सुशील कुमार मोदी यांनी शून्य प्रहरात हा मुद्दा सभागृहात उपस्थित केला.

गेल्या काही दिवसांपासून बाजारात गुलाबी रंगाच्या 2000 रुपयांच्या नोटा दुर्मिळ झाल्या आहेत. एटीएममधून 2000 रुपयांची नोटही उपलब्ध नाही, त्यामुळे 2000 रुपयांची नोट आता वैध नसल्याची अफवा पसरवली जात आहे. यासंदर्भात सरकारने परिस्थिती स्पष्ट करावी, अशी मागणी सुशील मोदी यांनी केली आहे.

8 नोव्हेंबर 2016 रोजी केंद्र सरकारने नोटाबंदीची घोषणा केली. या अंतर्गत 500 आणि 1000 रुपयांच्या नोटा बेकायदेशीर घोषित करून चलनातून बाद करण्यात आल्या. या नोटांच्या बदल्यात सरकारने 500 आणि 2000 हजार रुपयांच्या नव्या नोटा बाजारात आणल्या. पण भाजप खासदार मोदींच्या दाव्यानुसार, भारतीय रिझर्व्ह बँकेने गेल्या वर्षभरात 2000 हजार रुपयांच्या नोटांची छपाई बंद केली आहे. यासोबतच 2 हजार रुपयांच्या बनावट नोटाही मोठ्या प्रमाणात जप्त करण्यात आल्या आहेत. लोकांनी मोठ्या प्रमाणात 2000 च्या नोटांचा साठा केला आहे. त्याचा वापर केवळ अवैध धंद्यात होत आहे. काही ठिकाणी 2000 च्या नोटा काळ्या बाजारात विकल्या जात आहेत.

अमली पदार्थ, मनी लाँड्रिंग आणि दहशतवादाला वित्तपुरवठा यासह अनेक गुन्ह्यांमध्ये 2000 रुपयांच्या नोटांचा मोठ्या प्रमाणावर वापर होत असल्याचा आरोप मोदींनी केला आहे. जगातील सर्व आधुनिक अर्थव्यवस्थांनी मोठ्या नोटा वापरणे बंद केले आहे. बलाढ्य अमेरिकेतही 100 डॉलरची नोट चलनात आहे, 1000 डॉलरची नोट दिसत नाही. चीन, कॅनडा, ऑस्ट्रेलिया आणि युरोपीय देशांमध्ये नोटांची कमाल किंमत केवळ 200 पर्यंत आहे. सुशील कुमार मोदी यांनी सांगितले की, फक्त पाकिस्तान आणि श्रीलंका सारख्या देशांमध्ये 5000 रुपयांच्या नोटा आहेत तर इंडोनेशियामध्ये 1 लाख रुपयांच्या नोटा चलनात आहेत.

भारतात डिजिटल व्यवहारांचे प्रमाण वाढत आहे
भारतात सरकार डिजिटल व्यवहारांवर भर देत आहे. त्यामुळे 2000 हजार रुपयांच्या नोटेला काहीही अर्थ नाही. त्यामुळे सरकारने २००० रुपयांची नोट चलनातून बाद करावी, अशी मागणीही सुशील कुमार मोदी यांनी केली आहे. सरकारने लोकांना 2000 रुपयांच्या नोटा त्यांच्या जवळील इतर नोटांसह बदलण्यासाठी वेळ द्यावा. काळाबाजार रोखीचा वापर होत असेल तर 2000 रुपयांच्या नोटांवर बंदी घालावी, अशी मागणी सुशील कुमार मोदी यांनी केली आहे.

2000 च्या नोटांची छपाई कधीपासून होईल बंद ?
2017-18 या आर्थिक वर्षात सर्वाधिक 2,000 रुपयांच्या नोटा चलनात होत्या. त्यावेळी बाजारात 33,630 लाख नोटा होत्या. ज्याची किंमत सुमारे 6.72 लाख कोटी रुपये होती. 2021 मध्ये लोकसभेत माहिती देताना केंद्रीय मंत्री अनुराग ठाकूर म्हणाले होते की, गेल्या दोन वर्षांत 2000 रुपयांची एकही नोट छापण्यात आलेली नाही. 2019 पासून 2000 रुपयांची नोट छापण्यात आली नसल्याची माहितीही रिझर्व्ह बँकेने दिली आहे. यामुळेच सध्या बाजारात 2000 रुपयांच्या नोटांचा मोठा तुटवडा आहे.